Hipnotik Dil Kalıpları ile İnsanları İkna Et

Hipnotik Dil Kalıpları 

Yazımız hipnotik dil kalıpları ve onun mucidi olan Dr. Milton Erickson ile başlıyor.

Erickson küçükken çocuk felci geçirmişti. Bu çocuk felci döneminde, kız kardeşlerini izleyip onların bilinçdışı tepkilerini gözlemledi. Bununla birlikte, iyileştiği dönemde hikayelerin insanları ne kadar ikna ettiğine şahit oldu.

Tıp eğitimi aldı ve tıp fakültesinde hipnoz ile karşılaştı. Otoriter olan bu tarzın zamanla etkisiz olduğunu düşünüp daha dolaylı bir yaklaşım benimsedi. Bir süre hipnotik kelimeler ile  insanları büyüleyen bir terapist haline geldi.

Daha sonraları, NLP’nin yeni oluşmaya başladığı dönemde, NLP’nin kurucuları Dr. Richard Bandler ve John Grinder, Dr. M. Erickson’u mercek altına aldılar. Bu inceleme sonucunda, bu terapiyi başarılı kılan dil kalıplarını ortaya çıkardılar.

Milton, daha kendisinin bile bilinçli kullanmadığı özel hipnotik dil kalıpları kullanıyordu. Bu dil kalıpları kişilerin kafalarını karıştırarak daha rahat bir trans durumu oluşturuyordu. Elbette, bunların birçoğunu bilinçli yapıyordu ama daha sonraları ürettiği hipnotik kelimeler hakkında pek bilgisi yoktu

Milton Erickson’un gizli sosu, yani Milton Erickson hipnotik dil kalıpları , bu iki terapist tarafından keşfedilmişti. Bu dil kalıpları, bu iki terapist tarafından etiketlendi ve NLP adı altında kullanıma sunuldu. Daha sonraları Milton Model Dil Kalıpları olarak adlandırıldı.

Bu dil kalıplarını kullanan herkes aynı iyi sonuçları aldılar. Yani, aynı tohumu ektiler ve aynı ekini elde ettiler.

Peki nedir bu hipnotik dil kalıpları ?

Mantığı nedir?

Hipnotik dil kalıpları eğitimi, kişinin analitik zihnini hızlı bir şekilde geçip bilinçaltına komut gömmemizi sağlar. Bu komutlar bilinç filtresine takılmadığından çok çabuk bir şekilde kişinin bilinçaltında filizlenebilir.

Bunu ayrıntılı bir şekilde anlatırsak, bilinçaltını bir saray gibi düşünebiliriz. Her sarayın olduğu gibi bu sarayın da bir bekçisi bulunur. Bu bekçi bizim analitik zihnimiz, yani eleştirisel düşünce sistemimizdir. Bu bekçinin kendi listesi vardır ve bu listenin içinde olmayan hiçbir şey bu bilinçaltından geçemez. Bu listede ise bizim inançlarımız, düşüncelerimiz, ahlaki değerlerimiz ve normlarımız bulunmaktadır.

Bu bekçiyi işte hipnotik dil kalıpları ile geçiyoruz. Bu dil kalıpları bekçiyi oyalarken biz de saraya (bilinçaltı) girmiş oluyoruz.

Şimdi bu Milton Model Dil Kalıplarını birlikte inceleyelim.

Milton Erickson Hipnotik Dil Kalıpları ve Hipnotik Kelimeler

Zihin Okuma: “Seni rahatsız eden şeyler olduğunu biliyorum.” Kişinin bilinçdışı tepkilerinden yola çıkarak ne hissettiği ya da düşündüğünü bildiğini iddia etmektir. “Tahmin ediyorum”dan çok “biliyorum” ifadesi kişilerde daha güçlü bir etki oluşturuyor.

Kaynağı Belirsiz Yargı İfadeleri: Kim tarafından söylendiği bilinmeyen ifadelerin kullanılması işlemidir. “Kendi içine dönmek her zaman iyi bir şeydir.” Kişisel olan bir fikir, genel kabul görmüş bir kural gibi ifade edilmektedir.

Sebep-Sonuç: Bir olayın başka bir olaya neden olduğunun söylenmesidir. “Derin nefesler alman senin daha kolay bir şekilde gevşeyebileceğini gösteriyor.” “Gözlerini kaparsan daha kolay gevşersin.”

Karmaşık Eşitlik: İki şeyin anlamca eşit olarak ifade edilmesi. “Kaslarını gevşetmen daha kolay değişebileceğini gösteriyor.”

Ön Varsayımlar: Cümlede sorgulanmadan kabul edilenler. “Ne kadar şey öğrendiğinin farkında mısın?” Kişinin çok şey öğrendiği varsayılıyor, sadece bunun farkında olup olmadığı sorgulanıyor.

Evrensel Niceleyiciler: Evrensel genellemeler kullanarak gerçekliğin kesin olduğu izleniminin oluşturulmasıdır. “Bunu herkes bilir.” “Her zaman dikkatli olmalısın.”

Kipler: Olasılık (ya da imkansızlık) veya gereklilik anlatan ve hayatımızdaki kuralları oluşturan ifadeler. “Yeni şeyler öğrenebilirsin.” Yalanlanması imkansız bir önerme. “Yeni şeyler öğreneceksin” demekten daha güvenli.

İsimleştirmeler: İsim haline getirilerek zaman içinde dondurulan süreç kelimeleri. “Farklı bir anlayışla, yeni bir kavrayışla bakmak olaylara…” “Anlayış” ve “kavrayış” kelimeleri “anlama” ve “kavrama” süreçlerini zamandan soyutluyor.

Belirsiz Fiiller: Anlamı ve içeriği açık olmayan fiiller. “Eğer istersen, başarabilirsin.” “İstemek” ve “başarmak” fiilleri yoruma açık bırakılmış.

Belirsiz İfadeler: Açık bir anlamı olmayan anlatımlar. “Biri düşünmeli.”

Eksik Karşılaştırma: Neyle ya da kiminle karşılaştırma yapıldığı belirsiz karşılaştırmalar. “Böylesi daha iyi…” Neye göre daha iyi?

Pekiştirme Soruları: Direnci azaltmak amacıyla cümlenin sonuna eklenen sorular. “Bunu yapabilirsin, değil mi?”

Mevcut Tecrübeyi Takip Etme: Danışanın gözlemlenebilen dış tecrübelerinin inkar edilemez bir şekilde anlatılması. “Şimdi orada öylece oturmuş beni dinliyorsun…”

Çifte Bağ: Danışana hangisini seçerse seçsin istenen yönde yol alacağı iki seçenek vermek (aslında seçenek vermeden ‘seçenekler var’ yanılgısı yaratmak). “İstersen benim söylediklerimi takip ederek içe odaklanmaya başlayabilirsin, ya da istersen dışarıdaki hiçbir şeyi önemsemeden dikkatini tamamen içeriye verebilirsin.” Her iki durumda da kişi transa yönlendiriliyor.

Soru Şeklinde Dolaylı Komutlar: ‘Evet’ ya da ‘hayır’ şeklinde yanıtlanabilecek, ama aslında kişiyi belli bir şekilde davranmaya yönlendiren sorular. “Gözlerin kapalıyken daha kolay gevşeyebilir misin?”

Alıntılar: Kapsamı net olmayan alıntı cümleler. “Geçen hafta onunla karşılaştım. ‘Söylediklerime kelimesi kelimesine uymalısın, çünkü doğru adımlar sonuca götürür’ dedi bana, ‘Şimdi söyleyeceklerimi asla aklından çıkarma’…”

Seçimsel Kısıtlama İhlali: Bir nesneye canlılara ait vasıflar atfetmek ve benzeri imkansız anlamlı cümleler. “…ve bulutlar onun için ağladılar.”

Muğlaklık: Birden fazla anlamdan hangisinin geçerli olduğunun net olmadığı anlatımlar.

a. Sessel: Benzer sesli (ya da eşsesli) farklı anlamlı iki ifade. “Sıhhat”, “saat”. Konuşma sırasında benzer sesli kelimeler birbirini çağrıştıracak şekilde kullanılabilir.

b. Sözdizimsel: Bir kelimenin sözdizimsel fonksiyonunun kolayca anlaşılamadığı şekilde kullanılması. “Bir çocuk gibi konuşacağım seninle.” Konuşan mı, dinleyen mi “bir çocuk gibi”?

c. Kapsamca: Cümlenin bir kısmındaki ifadenin cümlenin ne kadarını kapsadığının net olmadığı anlatımlar. “Yoğun duygular ve düşünceler…” “Yoğun” kelimesi sadece duyguları mı niteliyor.